Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego ACL – objawy i sposoby leczenia

Choć uszkodzone więzadła mogą się kojarzyć z osobami, które intensywnie uprawiają sport, okazuje się, że w rzeczywistości mogą się przytrafić każdemu – bez względu na poziom aktywności fizycznej. Najczęściej uszkodzeniu ulega więzadło krzyżowe przednie ACL, które jest najważniejszym stabilizatorem kolana. Co robić w przypadku jego uszkodzenia? W jaki sposób leczy się uszkodzone więzadła krzyżowe?

Najważniejsze, ale najsłabsze

W kolanie występuje kilka rodzajów więzadeł, które różnią się od siebie budową i funkcjonowaniem. Niektóre z nich rzadko się uszkadzają, a w przypadku urazu bardzo łatwo i szybko goją się nieoperacyjnie. W przypadku więzadła krzyżowego przedniego ACL jest, niestety, dużo gorzej. Przede wszystkim, nie jest odporne na uderzenia i uszkodzenia, przez co bardzo łatwo można je uszkodzić. Co więcej, rzadko się zdarza, że w trakcie urazu ten rodzaj więzadła zostaje jedynie naderwany. Najczęściej ulega całkowitemu zerwaniu. Sprawa jest o tyle trudna, że zerwane więzadło nie zrasta się samoistnie.

Jak dochodzi do urazu?

Mechanizmów, które uszkadzają więzadło krzyżowe przednie ACL jest kilka. Najczęściej jest to boczny nacisk na obciążoną kończynę przy jednoczesnym zgięciu stawu lub działanie siły skręcającej przy stopie ustabilizowanej. W warunkach codziennego funkcjonowania takie urazy zdarzają się rzadko, zwykle pojawiają się podczas uprawiania sportu: gry w piłkę nożną, koszykówkę, biegania na nierównej powierzchni i, oczywiście, podczas jazdy na nartach. Osoby uprawiające tego typu sporty muszą więc liczyć się z tym, że ryzyko uszkodzenia więzadeł jest u nich dużo większe.

Objawy uszkodzonego więzadła krzyżowego

Gdy więzadło krzyżowe ACL ulega zerwaniu podczas upadku, uderzenia czy innego urazu, można usłyszeć dosyć charakterystyczny trzask. Niemal natychmiast pojawia się bardzo silny ból, problem z pełnym wyprostowaniem kolana, a także duży obrzęk w obrębie stawu kolanowego. Przy urazie więzadła krzyżowego przedniego ACL typowe jest również uczucie uciekającego kolana, a także dźwięk przeskakiwania stawu w momencie poruszania nim.

Co robić po uszkodzeniu więzadła krzyżowego?

Najważniejsze, co możemy zrobić w pierwszych minutach po urazie, to nie obciążać kontuzjowanej nogi. Wszelkie ruchy należy ograniczyć do minimum oraz jak najszybciej schłodzić staw za pomocą chłodnych okładów. Mogą to być zmoczone w zimnej wodzie ręczniki lub specjalne okłady żelowe, które można kupić w aptekach. Bardzo ważne jest, by trzymać kończynę powyżej linii serca – w pozycji leżącej podkładamy pod nogę z urazem koce lub poduszki, by znajdowała się wyżej niż reszta ciała. I najważniejsze – należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, który przeprowadzi diagnostykę oraz włączy odpowiednie leczenie.

Leczenie uszkodzonego więzadła krzyżowego przedniego ACL

Sposób leczenia uszkodzonego więzadła krzyżowego ACL jest uzależniony od stopnia urazu. A diagnozuje się go trzystopniowo: lekki z niewielką ilością uszkodzonych włókien, umiarkowany ze znaczną ilością uszkodzonych włókien oraz ciężki z oderwaniem więzadła od przyczepów. Lekkie uszkodzenie więzadła leczy się zachowawczo. Potrzebne jest schładzanie obrzęków, odpoczynek, a także rehabilitacja, której celem jest wzmocnienie mięśni. Trzeba jednak pamiętać, że raz uszkodzone więzadła mają tendencję do ponownych uszkodzeń – może się więc okazać, że kolejny uraz będzie dużo poważniejszy. W przypadku urazu umiarkowanego oraz ciężkiego wskazana jest natomiast operacja, której celem jest rekonstrukcja zerwanego więzadła.

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego ACL

Operacyjne leczenie uszkodzonego więzadła krzyżowego przedniego ACL wymagane jest wtedy, gdy leczenie zachowawcze nie pozwala na wyeliminowanie niestabilności kolana. Zalecane jest przede wszystkim osobom młodym, aktywnym, uprawiającym sport lub prowadzącym intensywny tryb życia – w ich przypadku wszelkie niestabilności znacznie obniżają jakość codziennego funkcjonowania. Kiedy należy wykonać operację? W przypadku zawodowych sportowców zaleca się zabieg w terminie do 10 dni od powstania urazu. U innych osób najlepiej jest przeprowadzić rekonstrukcję po kilku tygodniach od urazu. W międzyczasie powinna natomiast odbywać się rehabilitacja, której celem jest odbudowanie wytrzymałości mięśniowej oraz zakresu ruchu.

Jak wygląda leczenie z rekonstrukcją?

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego ACL jest dosyć standardowym zabiegiem, który nie wymaga od pacjenta długiego leżenia pooperacyjnego. Rehabilitacja i usprawnianie rozpoczynają się już następnego dnia po zabiegu. Pacjent powinien ściśle współpracować z fizjoterapeutą, zarówno w szpitalu, jak i po wyjściu z niego. W początkowym okresie po zabiegu konieczne będzie poruszanie się o kulach, jednak większość pacjentów zaczyna chodzić samodzielnie już po 3-6 tygodniach. Na powrót do pełnej sprawności kolana trzeba jednak poczekać około pół roku – po tym czasie można wrócić na przykład do uprawiania ulubionego sportu.