Leczenie bólów głowy część I: dysfunkcje rejonu głowo-szyjnego (kompleksu OAA)

Terapia manualna dysponuje szerokim i skutecznym wachlarzem technik leczniczych pomocnych w leczeniu bólów głowy, w tym migrenowych bólów głowy. Przed rozpoczęciem leczenia terapeuta powinien zawsze zbadać pacjenta (badanie manualne) w celu oceny zakresu możliwości leczenia manualnego i zlokalizowania tkanek / struktur objętych dysfunkcją, które będą poddane leczeniu. Etiologia bólów głowy jest bardzo zróżnicowana, dlatego należy pamiętać że w niektórych przypadkach występowania specyficznych objawów towarzyszących bólom głowy, rozpoczęcie leczenia powinno być poprzedzone wykonaniem badań obrazowych głowy (najczęściej badania TK lub RM).

W poniższej krótkiej prezentacji chcielibyśmy przedstawić istotność rejonu podstawy czaszki i górnego otworu klatki piersiowej w postępowaniu terapeutycznym leczenia bólów głowy.

Ból głowy od kręgosłupa szyjnego

W leczeniu bólów głowy bardzo istotną rolę odgrywa rejon podstawy czaszki czyli połączenie głowo-szyjne, miejsce w którym kość potyliczna (C0) łączy się w stawach międzykręgowych z pierwszym kręgiem szyjnym, czyli kręgiem szczytowym (C1). Podstawa czaszki jest niezwykle istotnym rejonem w diagnostyce i leczeniu bólów głowy z powodu umiejscowienia tzw. otworów szyjnych. Otwory szyjne są utworzone pomiędzy kośćmi potyliczną oraz skroniowymi, 2 do 3 cm bocznie od otworu wielkiego kości potylicznej. Przez otwory szyjne „wychodzą” z rejony czaszki nerwy czaszkowe IX, X, XI oraz żyły szyjne. 

Otwory szyjne

Wszelkie dysfunkcję anatomiczne i funkcjonalne stawu szczytowo-potylicznego, zwłaszcza „zaklinowanie” stawu szczytowo-potylicznego w pozycji wyprostu, mogą powodować zmniejszenie światła otworów szyjnych a w następstwie kompresję i objawy spowodowane uwrażliwieniem struktur przechodzących przez otwory szyjne.

Ciśnienie wywierane w otworach szyjnych na żyły szyjne objawia się zjawiskiem określanym w terminologii anglojęzycznej jako increased fluid back pressure. Jest to zwiększone ciśnienie przeciwne do pożądanego przepływu płynów w ograniczonym miejscu, np. rurce (w tym przypadku jest nią żyła szyjna). To zjawisko powoduje zwiększenie objętości płynów oraz ciśnienia wewnątrz sklepienia czaszki i powstanie objawów w postaci charakterystycznych bólów głowy (odczucie jakby głowa miała eksplodować, rozpychanie w głowie lub odczucie ciśnienie z tyłu za oczami), trudności lub niemożność koncentracji, zbierania myśli lub problemy z zapamiętywaniem oraz problemy dotyczące przysadki mózgowej.
Prawidłowe relacje anatomiczne pomiędzy kośćmi skroniowymi oraz kością potyliczną i połączeniem głowowo-szyjnym są kluczowe dla prawidłowego drenażu żylnego z rejonu głowy.
Postępowanie terapeutyczne obejmuje uwolnienie przepony podstawy czaszki, czyli tkanek miękkich podstawy czaszki oraz połączenia stawowego  C0-C1 w celu „odklinowania” i prawidłowego umiejscowienia kości potylicznej w stawie szczytowo-potylicznym oraz przywrócenia swobody ruchu.

Tzw. technika „platformy”. Faza pierwsza : rozluźnienie miękkich tkanek rejonu podpotylicznego

Również przepona górnego otworu klatki piersiowej powinna zostać poddana rozluźnieniu w przeciwnym razie ciśnienie wsteczne krwi żylnej może ulec zwiększeniu w związku z zaburzeniami drenażu krwi żylnej do rejonu klatki piersiowej.

Techniki uwolnienia połączenia głowowo-szyjnego oraz przepony górnego otworu klatki piersiowej, które stosujemy w naszym gabinecie, obejmują pracę na tzw. przeponach ciała.

Czym są przepony?

Rozpatrując budowę anatomiczną kierunek przebiegu zdecydowanej większości płaszczyzn powięziowych w naszym ciele jest zorientowany podłużnie. Jedną z charakterystycznych cech tkanki powięziowej jest jej zdolność do niewielkiej ilości ruchu ślizgowego. W naszym ciele znajdują się również specyficzne strukturalne przedziały utworzone z powięzi, które w sytuacji podwyższonego napięcia lub nierównowagi napięć działają jako miejsca funkcjonalnych restrykcji, zaburzających naturalny podłużny ruch ślizgowy powięzi. Te strukturalne / funkcjonalne przedziały powięziowe są zlokalizowane wszędzie tam, gdzie występuje przewaga tkanki łącznej, której kierunek przebiegu jest zorientowany poprzecznie w stosunku do długiej osi ciała. Mogą one z łatwością uniemożliwić swobodny podłużny ślizg większości blaszek powięziowych. Te miejsce nazywamy przeponami.